Εκφράζεται ο Φιλελευθερισμός σήμερα στη χώρα μας?
Ζούμε σε μια εποχή που οι ιδεολογίες δεν ταυτίζονται με συγκεκριμένους κομματικούς χώρους, βλέπουμε τεράστιες διαφορές μεταξύ στελεχών του ίδιου κόμματος σε οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Οι διαφορές αυτές χαρακτηρίζουν σχεδόν όλους τους κομματικούς μηχανισμούς. Π.χ. υπάρχουν πολλοί στο ΠΑΣΟΚ (Παπαθεμελής, Βερυβάκης κτλ) που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν λαϊκοδεξιοί, ενώ πολλά μέλη του Συνασπισμού, της ΑΕΚΑ και του ΠΑΣΟΚ φιλελεύθεροι, ενώ το φάσμα της ΝΔ κυμαίνεται από την ακροδεξιά μέχρι τον φιλελυεθερισμό. . Η ΝΔ όμως σε καμία περίπτωση δεν είναι φιλελεύθερο κόμμα (άλλωστε ανήκει στο ευρωπαϊκό λαϊκό κόμμα, όχι στο φιλελεύθερο) αλλά συντηρητικό. Δεν έχει επί της ουσίας ούτε φιλελεύθερες ιδέες (σε ένα ιδεολογικό συνέδριο στην Χαλκιδική πριν μερικά χρόνια είχε αποκηρύξει τις φιλελεύθερες λογικές), ούτε φιλελεύθερο προσανατολισμό, ούτε φιλελεύθερο πρόγραμμα. Η διαφημιστική πολιτική του «μεσαίου χώρου» δεν αποτελεί ιδεολογικό χαρακτηριστικό αλλά επικοινωνιακό τέχνασμα. Θα τολμούσα να πω ότι τα τελευταία 10 χρόνια, πιο εύκολα συσπειρώνονται και εκφράζονται φιλελεύθερες τάσεις κα στελέχη στο ΠΑΣΟΚ (που επίσης απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί φιλελεύθερο)!
Και τα δύο μεγάλα κόμματα στην Ελλάδα δεν έχουν ξεκάθαρους ιδεολογικούς προσανατολισμούς (γι’ αυτό και είναι τόσο μεγάλα!) αλλά υπάρχουν μόνο ως κόμματα που επιδιώκουν την εξουσία. Και η εξουσία είναι απαραίτητη για να συσπειρώσουν και να θρέψουν τους τεράστιους κομματικούς στρατούς τους, οι οποίοι τους εξασφαλίζουν μέσα από ένα πλέγμα εξυπηρετήσεων, ρουσφετιών, προσωπικών σχέσεων κτλ ένα ποσοστό ικανό για να διεκδικούν σε κάθε εκλογική αναμέτρηση την εξουσία. Γι’ αυτό και είναι πολυσυλλεκτικά κόμματα δεχόμενα ψήφους από παντού αρκεί να τους οδηγήσει στην εξουσία. Δεν προσπαθούν να πείσουν την κοινωνία για τις θέσεις τους και να συμβάλλουν στους ιδεολογικούς προβληματισμούς, αλλά προτιμούν σαν χαμαιλέοντες να προσαρμόζονται στις ιδιαιτερότητες του κάθε εκλογέα για να του πάρουν την ψήφο. Η επιλογή Τζανετάκου ήταν μια κίνηση για την ανάδειξη ενός φιλελεύθερου πρόσωπου (φυσικά μόνο επιφανειακά) αλλά συνάντησε τεράστιες αντιδράσεις από μια εκλογική βάση συνηθισμένη να ακούει αυτά που θέλει. Αυτό αποδεικνύει ότι στην Ελλάδα τα κόμματα δύσκολα διαμορφώνουν πολιτικές κατευθύνσεις αλλά αναγκάζονται να ακολουθούν την βάση τους. Π.χ. μπορεί η ηγεσία της ΝΔ να μην συμφωνεί με τον εναγκαλισμό του κράτους από την Εκκλησία αλλά δεν μπορεί να το διαμορφώσει σε πολιτική θέση. Παρόμοια στο ΠΑΣΟΚ, μπορεί η ηγεσία να θέλε να προχωρήσει σε τομές και ρήξεις με τα συνδικάτα αλλά επειδή αυτά αποτελούν μεγάλο μέρος της βάσης του, προτιμά να τις αποφεύγει, όσο και αν είναι αναγκαίες για την οικονομία.
Από την άλλη, ούτε οι ψηφοφόροι των δύο μεγάλων κομμάτων στο μεγαλύτερο ποσοστό τους έχουν ουσιαστικές διαφορές. Αν εξαιρέσουμε μερικούς ακραίους στα δεξιά της ΝΔ και μερικούς στο αριστερό τμήμα του ΠΑΣΟΚ, βλέπουμε ότι η εκλογική βάση είναι πάνω κάτω η ίδια. Οι ψηφοφόροι έχουν πάνω-κάτω τις ίδιες απόψεις, τις ίδιες επιδιώξεις και προέρχονται από παρόμοια στρώματα. Οι διαφορές είναι κυρίως ψυχολογικές και δεν έχουν να κάνουν με ιδεολογικά χαρακτηριστικά αλλά κυρίως πώς βίωσε κάθε οικογένεια τα γεγονότα των τελευταίων 50 χρόνων (εμφύλιος, διώξεις, παρακράτος, χούντα κτλ) καθώς και που έχουν τις εξαρτήσεις τους. Οι απόψεις του πυρήνα και των δύο κομμάτων όπως φαίνεται και στις έρευνες της κοινής γνώμης είναι ταυτόσημες και συντηρητικές.
Και υπάρχουν πολλοί λόγοι γιατί στην Ελλάδα δεν ευδοκιμεί ο φιλελευθερισμός. Ο γιγάντιος δημόσιος τομέας συντηρεί ένα τεράστιο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας και του εκλογικού σώματος. Τα συμφέροντα αυτού του τμήματος εξαρτώνται άμεσα από το πιο κόμμα ελέγχει τον κρατικό μηχανισμό και τους εξυπηρετεί καλύτερα. Στην Ελλάδα απουσιάζει η ισχυρή παραγωγική αστική κίνηση, που θα είχε συμφέρον από την φιλελευθεροποίηση της οικονομίας με το άνοιγμα του ανταγωνισμού και τον περιορισμό της φορολογίας. Οι μεσαίες τάξεις είναι κατά κύριο λόγο εξαρτημένες άμεσα ή έμμεσα από το κράτος (δημόσιοι υπάλληλοι, επιδοτούμενοι αγρότες και επιχειρηματίες κτλ). Αυτοί που πλήττονται περισσότερο από την κατάσταση (άνεργοι, ιδιωτικές παραγωγικές εταιρίες κτλ) δεν στρέφονται στην κατεύθυνση ανάπτυξης νέων πολιτικών δυνάμεων αλλά οδηγούνται στη λογική του ρουσφετιού και των εξυπηρετήσεων. Ακόμα, η έλλειψη πολιτικής κουλτούρας στον ελληνικό λαό (αποτέλεσμα κύρια του γεγονότος ότι η Ελλάδα απείχε από τα μεγάλα ρεύματα της Μεταρρύθμισης, του Διαφωτισμού, της Βιομ. Επανάστασης κτλ αλλά προσπάθησε να περάσει από τον μεσαίωνα των κοινοτικών-αγροτικών δομών στην σύγχρονη εποχή) δείχνει ότι έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε μέχρι την ανάπτυξη υγιών πολιτικών μηχανισμών (βέβαια τα τελευταία 150 χρόνια έχει γίνει μεγάλη πρόοδος). Τέλος, η επικράτηση του φιλελευθερισμού θα ανέτρεπε τα κατεστημένα συμφέροντα των εργολαβικών και προμηθευτικών ιδιωτικών επιχειρήσεων που θησαυρίζουν από τις δουλειές που κάνουν με το δημόσιο και τις κρατικές εταιρείες.
Άρα σαν συμπέρασμα, δεν μπορούμε να μιλάμε για δύο ισοδύναμα ρεύματα αλλά για κυριαρχία του συντηρητισμού και στα δύο μεγάλα κόμματα τα οποία ενδιαφέρονται περισσότερο για την πίτα παρά για την ιδεολογική καθαρότητα. Αυτό πρακτικά απομονώνει τις φιλελεύθερες τάσεις και τις περιθωριοποιεί. Κανονικά δεν θα έπρεπε να εκφράζονται τόσες πολλές και αντίθετες τάσεις σε ένα κομματικό σχηματισμό αλλά μέχρι να ωριμάσει το πολιτικό σκηνικό (με την διαμόρφωση σχηματισμών με ιδεολογικές βάσεις) δεν υπάρχει άλλη λύση για την επιβίωση των διαφορετικών ρευμάτων από τη συνύπαρξη.
Περλικός Φώτης
Τα τελευταία χρόνια οι λέξεις γονίδιο, γενετική και DNA ακούγονται όλο και συχνότερα στις καθημερινές μας συζητήσεις. Μαζί τους όμως έφεραν και ένα ολόκληρο κατηγορητήριο έναντι των επιστημών εκείνων –όπως η κοινωνιοβιολογία, η εξελικτική ψυχολογία και η γενετική της συμπεριφοράς– που αξιοποιώντας τα επιτεύγματα της γενετικής και της βιολογίας μελετούν και ερμηνεύουν την ανθρώπινη φύση.
Αρχικά οι πολέμιοί της, αποκαλούσαν την κοινωνιοβιολογία ψευδοεπιστήμη με ακροδεξιές αναφορές, συγχέοντάς την με τον παλαιότερο στείρο βιολογισμό του «κοινωνικού δαρβινισμού», της θεωρίας που ενέπνευσε τον Αδόλφο Χίτλερ. Τριάντα χρόνια μετά από αυτές τις πρώτες αντιδράσεις, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι η κοινωνιοβιολογική προσέγγιση, με βασικούς μέντορες τον Richard Dawkins και τον Edward Wilson, αποτελεί πια αναπόσπαστο στοιχείο της βιολογίας και βασικό μας καθοδηγητή στην μελέτη της συμπεριφοράς των ζώων. Επιπλέον, όσον αφορά την ανθρώπινη συμπεριφορά, υπάρχουν σημαντικές σφαίρες της ανθρώπινης προσωπικότητας, όπως η αντίληψη του ωραίου, η μητρότητα, η συντροφικότητα, η ηθική, η συνεργασία, η σεξουαλικότητα και η βία, στις οποίες η εξελικτική ψυχολογία μας παρέχει την μόνη συνεκτική επιστημονική ερμηνεία, γεννώντας παράλληλα νέους και γόνιμους προβληματισμούς και προεκτάσεις.
Η σύγχρονη αμφισβήτηση της κοινωνιοβιολογίας και των συγγενικών της κλάδων βασίζεται στην είδηση πως τα γονίδια όλων των ανθρώπων είναι ίδια κατά 99,99%. Επιπλέον, για πολλούς το γεγονός ότι βρέθηκαν λιγότερα από τα αναμενόμενα γονίδια στον άνθρωπο σημαίνει πως το περιβάλλον έρχεται να παίξει σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της ανθρώπινης ύπαρξης ενώ παράλληλα γίνεται λόγος για την κατάρριψη της «ρατσιστικής» θεωρίας του βιολογικού ντετερμινισμού.
Αντίστοιχα όμως βρέθηκε ότι το γονιδίωμα των ανθρώπων επίσης εμφανίζει 98% ομοιότητα με των χιμπαντζήδων, κι όμως οι φαινοτυπικές μας διαφορές με αυτό το είδος είναι εμφανέστατες. Όσο για τα λιγότερα “αναμενόμενα” γονίδια –πριν το Human Genome Project αναμέναμε 50-100.000 και τελικά βρέθηκαν 34.000– ερωτώ: ποιος αριθμός γονιδίων θα αποδείκνυε ότι το περιβάλλον δεν παίζει σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της ανθρώπινης ύπαρξης; 50.000; 150.000; 1.000.000; Και αντίστροφα: αν τελικά έβγαινε ότι έχουμε 20.000 γονίδια αυτό θα έδινε ακόμη μεγαλύτερη σπουδαιότητα στο περιβάλλον; Η αλήθεια είναι ότι κανείς μας δεν έχει ιδέα τι σημαίνουν αυτοί οι αριθμοί. Κανείς δεν γνωρίζει πόσα γονίδια χρειάζονται για να φτιαχτεί μία ανθρώπινη καρδιά ή ένα νευρωνικό δίκτυο. Το σκουλίκι Caenorhabditis elegans έχει 18.000 γονίδια, με την παραπάνω λογική θα πρέπει να είναι διπλά πιο ελεύθερο από τον “βιολογικό ντετερμινισμό” (sic) και διπλά πιο ευμετάβλητο από το περιβάλλον. Στην πραγματικότητα όμως είναι ένας μικροσκοπικός σκώληκας που αποτελείται από 959 κύτταρα τα οποία αναπτύσσονται με βάση ένα συγκεκριμένο και δύσκαμπτο γενετικό πρόγραμμα, με ένα νευρικό σύστημα που αποτελείται από 302 νευρώνες τοποθετημένους με βάση ένα συγκεκριμένο και πολύ αυστηρό πρότυπο. Όσον αφορά την συμπεριφορά του: τρώει, ζευγαρώνει, πλησιάζει ή απομακρύνεται από συγκεκριμένες μυρωδιές και αυτό είναι. Η ελευθερία της βούλησής μας και η ποικιλότητα της συμπεριφοράς μας προέρχονται ακριβώς από το περίπλοκο βιολογικό μας υπόβαθρο και όχι από ένα απλούστερο.
Επιπλέον, ο αριθμός των γονιδίων μας μπορεί για την ώρα να εκτιμηθεί αδρά. Το Human Genome Project έψαξε για γονίδια τα οποία:
1) μοιάζουν με άλλα γνωστά γονίδια
2) είναι αρκετά ενεργά ώστε να μπορούν να “εντοπιστούν” καθώς παράγουν μία πρωτεΐνη.
Εξαιτίας του (1) πολλά γονίδια που είναι μοναδικά για τον άνθρωπο και εξαιτίας του (2) γονίδια που είναι ενεργά μόνο κατά την εμβρυογένεση και τον εμβρυϊκό σχηματισμό του εγκεφάλου -από τα πιο σημαντικά δηλαδή γονίδια για την ανθρώπινη φύση- ξεγλιστρούν από το software. Υπάρχουν εργασίες που τοποθετούν ακόμη και τώρα τον πραγματικό αριθμό των γονιδίων μας στα 57.000, 75.000 ή ακόμη και 120.000!
Από την άλλη μεριά, ένα γονίδιο δεν αντιστοιχεί σε ένα μοναδικό στοιχείο (και αυτό πρέπει να μπει καλά στο μυαλό όλων μας), ένας οργανισμός με 20.000 γονίδια δεν απαρτίζεται από 20.000 επιμέρους τμήματα! Τα γονίδια καθορίζουν τις πρωτεΐνες και μερικές από αυτές τις πρωτεΐνες αποτελούν τα “συστατικά” από τα οποία αποτελείται ο οργανισμός. Όμως άλλες πρωτεΐνες ενεργοποιούν ή απενεργοποιούν άλλα γονίδια, ή επιταχύνουν/επιβραδύνουν την έκφραση των γονιδίων, ή κόβουν και συρράβουν άλλες πρωτεΐνες σε νέους συνδυασμούς. Με βάση αυτά τα δεδομένα, το ανθρώπινο γονιδίωμα (στο οποίο τα παραπάνω φαινόμενα εμφανίζονται διαρκώς) δεν είναι διπλάσια περιπλοκότερο από αυτό του caenorhabditis elegans αλλά 2^16.000 (δηλαδή το 1 ακολουθούμενο από 4.800 μηδενικά)!
Υπάρχουν και δύο άλλοι λόγοι που η πολυπλοκότητα του γονιδιώματος δεν αντανακλάται από τον αριθμό των γονιδίων και άρα είναι άξιο απορίας πως μπορεί να ισχυρίζεται κανείς ότι τα αποτελέσματα του Human Genome Project μειώνουν τον ρόλο του γενετικού παράγοντα: Πρώτον, τα γονίδια του ανθρώπου συνήθως αποτελούνται από πολλά εξόνια τα οποία χωρίζονται μεταξύ τους από τα ιντρόνια. Δίχως να θέλω μπω σε κουραστικές λεπτομέρειες, τα εξόνια είναι αυτά τα οποία κωδικεύουν το πρωτεϊνικό τμήμα και από τον συνδυασμό τους (που μπορεί να είναι διαφορετικός ανά περίπτωση) μπορούν να προκύψουν διαφορετικές πρωτεΐνες. Έως και δέκα πρωτεΐνες (αντί της μίας) μπορούν να κωδικευτούν από ένα γονίδιο στον άνθρωπο!
Δεύτερον, τα 34.000 γονίδια που βρέθηκαν καταλαμβάνουν μόνο 3% του ανθρώπινου γονιδιώματος. Το υπόλοιπο DNA μας δεν κωδικεύει πρωτεΐνες και έτσι οι επιστήμονες το ονομάζουν junk DNA. Όπως όμως λένε οι βιολόγοι “ο όρος junk απλά αντικατοπτρίζει την άγνοιά μας”. Το μέγεθος, η τοποθεσία και το περιεχόμενο του DNA αυτού μπορεί να επηρεάσει δραματικά την έκφραση των γύρω γονιδίων. Τι τεράστια σπατάλη ενέργειας θα ήταν άλλωστε το 97% του DNA μας να ήταν άχρηστο! εξελικτικά και μόνο αυτό είναι αδιανόητο…
Υπεραπλουστεύσεις όπως η θέση ότι κάθε συμπεριφορικό χαρακτηριστικό έχει το δικό του γονίδιο μόνο σε κακογραμμένη επιστημονική φαντασία μπορούν να βρεθούν. Η ιδέα και μόνο του “βιολογικού ντετερμινισμού”, δηλαδή ότι το γονίδιωμα προκαλεί την συμπεριφορά κατά 100% είναι τόσο κωμική όσο και η αντίστροφη ιδέα του “περιβαλλοντικού ντετερμινισμού”. Κανείς επιστήμονας δεν μπορεί να πει ότι το περιβάλλον επηρεάζει την συμπεριφορά κατά 90% και το DNA κατά 10% ή το αντίστροφο. Αναμφισβήτητα όμως τόσο το περιβάλλον, όσο και ο γενετικός παράγοντας εμφανίζουν ποσοστό μεγαλύτερο του μηδενός, γεγονός αποδεκτό από το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας.
Ο χαρακτηρισμός «ρατσιστική» θεωρία αποτελεί λογική ακροβασία και είναι εξολοκλήρου άδικος. Τουναντίον, η ξεκάθαρη γνώση της ανθρώπινης φύσης φέρνει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα του σύγχρονου φεμινισμού είναι η κατάσταση των γυναικών στον τρίτο κόσμο. Σε πολλές περιοχές, τα θηλυκά έμβρυα επιλεκτικά αμβλώνονται, νεαρά κορίτσια δολοφονούνται δίχως καμία ποινή να προβλέπεται για τους δράστες, οι θυγατέρες χωρών του τρίτου κόσμου υποσιτίζονται και στερούνται έστω και της τυπικής σχολικής εκπαίδευσης, έφηβα κορίτσια ευνουχίζονται, νεαρές γυναίκες καλύπτονται με ένα ένδυμα από την κορυφή ως τα νύχια, οι μοιχαλίδες λιθοβολούνται μέχρι θανάτου και οι χήρες καίγονται μαζί με τους νεκρούς συζύγους τους. Το σχετικίστικο κλίμα σε πολλούς ακαδημαϊκούς κύκλους δεν επιτρέπει την κατάκριση αυτών φρικτών πρακτικών γιατί “είναι πρακτικές άλλων πολιτισμών”, και οι πολιτισμοί είναι “υπεροργανισμοί” που σαν τους ανθρώπους έχουν αναφαίρετα δικαιώματα!
Για να ξεφύγει από αυτήν την παγίδα η φεμινίστρια φιλόσοφος Martha Nussbaum επικαλείται “κεντρικές λετουργικές δυνατότητες/απαιτήσεις” τις οποίες όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να ασκούν, όπως η σωματική ακεραιότητα, η ελευθερία της νόησης και η συμμετοχή στην πολιτική. Η Nussbaum έχει κατακριθεί για αυτήν της τη θέση ως “αποικιοκράτισα σε αποστολή εκπολιτισμού”, όπου οι αλαζόνες δυτικοί θα διδάξουν τους φτωχούς ανθρώπους του κόσμου τι αυτοί θέλουν. Το επιχείρημα όμως της Nussbaum υποστηρίζεται από τα κοινωνιοβιολογικά δεδομένα και ιδιαίτερα από τις εργασίες του Donald E. Brown ο οποίος το 1991 δημοσίευσε την λίστα των “παγκόσμιων συμπεριφορών και χαρακτηριστικών”. Τα συμπεριφορικά αυτά χαρακτηριστικά είναι έμφυτα σε κάθε άνθρωπο ανεξάρτητα από το περιβάλλον και τον γύρω πολιτισμό του.
Filed under: Επιστημες — Παύλος Μσάουελ @ 2:49 pm (Διαβάστηκε 634 φορές)
ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΜΑΣ ΣΩΣΕΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΙΚΟΛΟΓΟΥΣ?
Χωρίς κανείς μας σχεδόν να έχει υπόψη του πραγματικά στοιχεία, όλοι έχουμε την αίσθηση ότι ο πλανήτης κινδυνεύει από οικολογική καταστροφή. Αρκετά συχνά ακούμε κραυγές απόγνωσης από οικολογικές οργανώσεις ή αυθαίρετα στατιστικά από “ειδικούς”. Θα αναφέρω κάποια στοιχεία για την καταστροφή των δασών, η οποία είναι κλασικό παράδειγμα τρομοκράτησης του κοινού.
Μια περιβαλλοντική μελέτη στο Time τιτλοφορούνταν “Δάση: μια παγκόσμια σφαγή με αλυσοπρίονα”, το World Resources Institute κραυγάζει σαν σύνθημα “Αποδασοποίηση: η παγκόσμια επίθεση συνεχίζεται”. Παρόμοια είναι και τα σλόγκαν του WWF “πρέπει να δράσουμε αμέσως για να διατηρήσουμε τα τελευταία δάση στον πλανήτη”, “τα δάση της γης εξαφανίζονται σε ανησυχητικό βαθμό”. Το Worldwatch Institute ισχυρίζεται ότι “η αποδασοποίηση έχει επιταχυνθεί ανησυχητικά τα τελευταία 30 χρόνια”. Αυτές οι διαπιστώσεις τους συνοδεύονται από συνθήματα, εκστρατείες δράσεις κτλ που στόχο έχουν να βάλουν φρένο σε αυτό που αυθαίρετα ονομάζουν καταστροφή των δασών, παραγνωρίζοντας πλήρως τις συνέπειες των προτάσεων και των πράξεών τους στην παγκόσμια ανάπτυξη (συνέπειες που επιβαρύνουν κύρια τις αναπτυσσόμενες χώρες).
Το κύριο πρόβλημα δεν είναι οι δράσεις τους αλλά η παραπληροφόρηση που παράγουν. Και στην περίπτωση των δασών τα πραγματικά δεδομένα είναι κυριολεκτικά καταπέλτης. Σύμφωνα με τις μακρύτερες διαθέσιμες σειρές δεδομένων όχι μόνο δεν είχαμε μείωση της κάλυψης της γης σε δάση αλλά αντίθετα τα τελευταία 50 χρόνια αυξήθηκε από 30,04% το 1950 σε 30,89% το 1994. Άλλες σειρές δεδομένων μιλάνε για μείωση από το 1961 ως σήμερα από 32,66% σε 32,22%. Το κύριο πρόβλημα στη σύγκριση διαφορετικών μελετών είναι ποια οικοσυστήματα υπάγονται κάτω από τον ορισμό δάση και ποια όχι, δημιουργώντας μια ανομοιομορφία στα στοιχεία, η γενική τάση πάντως είναι ξεκάθαρη. Σύμφωνα με τους πιο πρόσφατους ορισμούς του FAO (Food and Agricultural Organization of the United Nations) τα τελευταία χρόνια είχαμε μια μικρή κάμψη της δασικής έκτασης σε παγκόσμια κλίμακα από 29,5% σε 28,8%. Η Ευρώπη έχει χάσει περίπου το 50-70% των δασών που είχε πριν την εμφάνιση του ανθρώπου. Η μεγάλη όμως καταστροφή έγινε στον Μεσαίωνα για την αύξηση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων και την προμήθεια καυσίμων υλών. Η Γαλλία έχασε το 50% των δασών της μεταξύ 1000 και 1300 μ.Χ. Μέχρι το 1700 είχε χάσει πάνω από το 70% (μεσολάβησε και η επιδημία πανώλης που αλάφρυνε κάπως την πίεση στα δάση για κάποια χρόνια). Από το 1700 μέχρι σήμερα, τα δάση της Ευρώπης έχουν μειωθεί κατά 8%! Ακόμα και με την μεγάλη αυτή αποψίλωση το περιβάλλον στην Ευρώπη είναι καλό και επαρκές για την διατήρηση και ανάπτυξη των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Στις ΗΠΑ η μείωση των δασών είναι συνολικά το 30% των αρχικών και στην συντριπτική πλειοψηφία έγινε τον 19ο αιώνα. Μάλιστα από το 1880 ως το 1920 είχαμε τον διπλασιασμό των καλλιεργούμενων εκτάσεων χωρίς να επηρεαστούν τα δάση αφού έγινε σε βάρος χορτολιβαδικών εκτάσεων. Στην Λατινική Αμερική η μείωση τα τελευταία 300 χρόνια είναι γύρω στο 20%. Η Κίνα και η Ινδία έχουν χάσει περίπου το 50% των αρχικών δασών τους ενώ η Νοτιανατολική Ασία μόλις το 7%. Για την Αφρική και την Ρωσία τα ποσοστά είναι κάτω από 20%. Συνολικά σ’ όλο τον πλανήτη, η απώλειες δασών από τότε που άρχισε η καλλιέργεια της γης δεν υπερβαίνει το 20% αντίθετα με τους ισχυρισμούς οργανώσεων (όπως το WWF και άλλοι) που μιλάνε για πάνω από τα δύο τρίτα χωρίς να μπορούν να προσκομίσουν την παραμικρή απόδειξη για τους ισχυρισμούς τους. Ειλικρινά αδυνατώ να δω την θρυλούμενη σφαγή, τουλάχιστον όπου τα στοιχεία είναι αξιόπιστα (π.χ. ΟΗΕ).
Ειδικά για τον Αμαζόνιο, το 1988 οι οικολόγοι μίλαγαν για μείωση του δάσους κατά 2% το χρόνο λόγω υλοτόμησης, ωστόσο τα επίσημα στοιχεία εξαντλητικών ερευνών της βραζιλιάνικης κυβέρνησης έδειξαν ότι το 1999 η μείωση ήταν μόλις 0,5% (τόσο λόγω υλοτόμησης όσο και λόγω των αναπόφευκτων τροπικών πυρκαγιών). Συνολικά, από την εμφάνιση του ανθρώπου στη γη, το δάσος του Αμαζονίου έχει μειωθεί κατά 14% και μάλιστα το 3% από αυτό έχει αναπληρωθεί με νέο δάσος. Ένας άλλος μύθος είναι ότι ο Αμαζόνιος και τα δάση γενικά είναι οι “πνεύμονες οξυγόνου της γης”. Η αλήθεια είναι ότι το 90% και πλέον του ατμοσφαιρικού οξυγόνου παράγεται στους ωκεανούς από το φυτοπλαγκτόν. Αν τα δάση έλειπαν τελείως η περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε οξυγόνο θα έπεφτε μόλις κατά 1%! Μάλιστα σε απόλυτα μεγέθη, σε ένα δάσος σταθερής βιομάζας, το ισοζύζιο παραγωγής-κατανάλωσης οξυγόνου είναι μηδενικό καθώς ότι παράγεται με τον αναβολισμό με την διαδικασία της φωτοσύνθεσης, καταναλώνεται τελικά με τον καταβολισμό και τους αποικοδομητές όταν τα δέντρα πεθάνουν και αποσυντίθενται. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα δάση είναι άχρηστα, απλά δείχνει την άγνοια και τις σκοπιμότητες που κρύβουν τα μηνύματα των οικολόγων. Το Worldwatch Institute κραύγαζε το 1998 ” Η δραματική αύξηση της ζήτησης σε χαρτί και άλλα προϊόντα ξυλείας μετατρέπει την τοπική μείωση των δασών σε παγκόσμια καταστροφή”. Η αλήθεια όμως είναι ότι η συνολική μας κατανάλωση ξύλου και χαρτιού σε παγκόσμια κλίμακα, μπορεί να εξυπηρετηθεί από την ετήσια αύξηση της βιομάζας μόλις του 5% της τωρινής δασικής έκτασης.
Αφού λοιπόν το πραγματικό πρόβλημα δεν ανταποκρίνεται στις εικόνες, στις παραστάσεις και τις απόψεις που έχουμε σχηματίσει, είναι προφανές ότι η ρίζα του κακού βρίσκεται στη λαθεμένη μας πληροφόρηση. Σε μία μεγάλη παγκόσμια δημοσκόπηση το 1993 για το πώς αντιλαμβάνεται το κοινό τα οικολογικά προβλήματα, προέκυψαν χρήσιμα συμπεράσματα. Σχεδόν σε όλες τις χώρες (ειδικά στη Δύση) οι άνθρωποι είχαν την τάση να ανησυχούν για οικολογικά ζητήματα μακριά από την περιοχή τους. Σε μια τέτοια τυπική χώρα, στη Γερμανία, το 22% δήλωσε ότι ανησυχούσε για το τοπικό περιβάλλον, το 42% για το εθνικό και το 84% για το παγκόσμιο. Αφού όμως η έρευνα έγινε σε όλη την Γερμανία, βλέπουμε ότι οι κάτοικοι μιας περιοχής ανησυχούσαν περισσότερο για το περιβάλλον άλλων περιοχών για τις οποίες δεν είχαν ιδία αντίληψη, από τους ίδιους τους κάτοικους των περιοχών αυτών! Όπου υπήρχε άμεση αντίληψη η ανησυχία ήταν μικρή, όπου η πληροφόρηση καθορίζονταν από έμμεσους παράγοντες (ΜΜΕ, οικολόγους κτλ) η ανησυχία ήταν αυξημένη.
Τα αίτια είναι πολλά. Πρώτα απ’ όλα, τα ΜΜΕ που αρέσκονται να υπερβάλλουν, να δραματοποιούν και να οξύνουν καταστάσεις για να μπορούν να τραβήξουν κοινό. Η αποσπασματική και επιφανειακή ενασχόληση με τα οικολογικά ζητήματα όποτε υπάρχει κάποιο σημαντικό πρόβλημα και φυσικά η τάση των ΜΜΕ να προβάλλουν άσχημες και αρνητικές ειδήσεις. Τα επιστημονικά περιοδικά σπάνια δέχονται εργασίες που λένε ότι κάτι πάει καλά. Μπορεί να βγουν 1000 εργασίες που να λένε ότι τα ηλεκτροφόρα καλώδια υψηλής τάσης δεν προκαλούν καρκίνο λόγω ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και να μην δημοσιευτεί καμία, ενώ μόλις μια εργασία ισχυριστεί το αντίθετο θα δημοσιευτεί αμέσως και θα δημιουργήσει θόρυβο και εντυπώσεις. Ακόμα, διάφοροι επιστημονικοί φορείς, περιβαλλοντικοί και μη, έχουν την τάση να υπερτονίζουν τα περιβαλλοντικά προβλήματα, για να εξεγείρουν την κοινή γνώμη, να στρέψουν την προσοχή των κυβερνήσεων σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι τους αντιστοιχεί πραγματικά και να εξασφαλίσουν περισσότερο κονδύλια για την έρευνά τους, δημιουργώντας έτσι επαγγελματίες κινδυνολόγους. Τέλος, οι διάφορες οικολογικές οργανώσεις, προκειμένου να δημιουργήσουν συμπάθειες στην κοινή γνώμη, να εξασφαλίσουν περισσότερες οικονομικές συνδρομές και να δείξουν ότι παράγουν έργο και ότι είναι δραστήριες, υπερβάλλουν σε βαθμό εξωφρενικό. Π.χ. πριν λίγα χρόνια η Greenepeace μοίρασε δελτία τύπου ισχυριζόμενη (χωρίς καμία βιβλιογραφική αναφορά) ότι στα επόμενα 75 χρόνια θα εξαφανιστεί το 50% των ειδών του πλανήτη. Η αλήθεια είναι ότι όλα τα δεδομένα δείχνουν μέχρι στιγμής αναμενόμενη εξαφάνιση, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ, για τα επόμενα 50 χρόνια μόλις 0,7%, που πλησιάζει το ρυθμό φυσικής ανανέωσης. Ξέσπασε τεράστιος σάλος (ειδικά στη Νορβηγία η τηλεόραση στρίμωξε άσχημε τους εκπροσώπους της οργάνωσης) και τελικά μετά από 4 μέρες, σε συνέντευξη τύπου, η Greenpeace αναγκάστηκε να “επαναξιολογήσει” τη στάση της.
Δεν είναι τυχαίο ότι ένας από τους πιο διακεκριμένους περιβαλλοντολόγους (που μας καλούν να υιοθετήσουμε τα σενάρια Αποκάλυψης που μας σερβίρουν) ο Στέφεν Σνάιντερ είχε δηλώσει το 1988 στο Discover: “Δεν είμαστε μοναχά επιστήμονες. Είμαστε και άνθρωποι. Και θα θέλαμε να δούμε τον κόσμο να γίνεται ένα καλύτερο μέρος. Για να πετύχουμε κάτι τέτοιο έχουμε ανάγκη να αποσπάσουμε με κάποιο τρόπο την προσοχή του κοινού. Κι αυτό σημαίνει κατά βάση κάλυψη των απόψεών μας από τα ΜΜΕ. Έτσι προσφέρουμε τρομοκρατικά σενάρια, κάνουμε απλουστευμένες και δραματοποιημένες δηλώσεις και αποσιωπούμε τις όποιες επιστημονικές αμφιβολίες έχουμε για τα λεγόμενά μας. Ο καθένας μας οφείλει να διαλέξει ανάμεσα στο να είναι αποτελεσματικός η στο να είναι ειλικρινής”.
Η αντιμετώπιση των οικολογικών ζητημάτων απαιτεί προσοχή, επιστημονικότητα και αντικειμενικότητα. Οι παθιασμένες κραυγές και οι συναισθηματισμοί μπορεί να παρασύρουν αλλά οφείλουμε να κρίνουμε και να δρούμε με γνώμονα τα ρεαλιστικά δεδομένα.
Ίσως τελικά το ερώτημα που πρέπει να τεθεί δεν είναι ποιος θα σώσει τον πλανήτη, αλλά ποιος θα μας σώσει από τους οικολόγους!
Περλικός Φώτης
0 Responses to Εκφράζεται ο Φιλελευθερισμός σήμερα στη χώρα μας?
Δημοσίευση σχολίου